27 urteko barañaindarra. Marisaltsera izatez eta bokazioz. Barrez lehertu arte kroketarena egitea gustatzen zait. Txikitatik kirol ezberdinak egin baditut ere saskibaloia da nire pasioa. Sei urte baloia ukitu gabe egon ostean, zapatilak jantzi eta kantxetara bueltatu naizen honetan, txoko honetan kirolak emakume izena eta aurpegia duela erakutsiko dizuet. Prest zaudete?
Uxue Rodriguez Etayo (1992, Iruñea) txantrearrak hamar urte daramatza herri kiroletan murgilduta. Berarekin elkartu gara Euslak Herriko kulturaren parte den kirol honen inguruan gehiago jakiteko.
Herri kiroletan parte hartzen duzu , nola hasi zinen horretan?
Duela 10 urte inguru auzoan nesken sokatira talde bat sortzeko beharra suertatu zitzaigun. Garai horretan mutilen taldea zegoen eta neskena desagertua zen jende faltagatik, orduan 4-5 neska bildu ginen eta entrenatzen hasi ginen, hori izan zen herri kirolekin izan nuen lehenbiziko kontaktua.
Zu trontzan ibiltzen zara bereziki. Zergatik aukeratu zenuen proba hau?
Betidanik deigarria iruditu zait trontza, bereziki egurra erabiltzen delako eta bikote lana delako, frogatzea erabaki nuen eta harrapatu ninduen. Egia esanda gogorra iruditzen zait, baina modu berean zerbait badu asko erakartzen nauena.
Ze behar da trontzan ona izateko? Zer hartu behar da kontuan?
Nik esango nuke garrantzitsuena eta zailena lortzeko teknika dela, fisikoki ondo egoteak asko laguntzen du baina ezinbestekoa da teknika menperatzea: mozteko gorputz osoaren indarra erabiltzea, zuzen moztea, bikotearekin bat egitea…. Teknika menperatu eta gero, indartsu baldin bazaude, ba hobe! jej Eta azkenik, erresistentzia apur bat, ze txapelketetan 10 edo 12 mozketa egiten ditugu.
Nolakoa da zure entrenamendua?
Egia esanda asko inprobisatzen dugu, nahiko desastre gara zentzu horretan eta ez dugu metodologia zehatzik. Normalean materiala prestatu ondoren, berotzeko mozketa bat egiten dugu eta gero erabakitzen dugu zer egin: 2, 3, 4, 5 mozketa edo mozten x denbora egon, edo moztu ahal dugun azkarren (serieak) eta gero deskantsatu eta errepikatu…baina esandakoa, ez daukagu planifikaziorik.
Trontzarekin entrenatzeaz gain, beste egun batzuetan korrika egiteko edo mendira joateko geratzen gara. Beste batzuk gimnasioan aritzen dira ere. Denetarik dago taldean.
Zein da zuretzat txapelketan gozatzen duzun momentua? Eta, alderantziz, gehien sufritzen duzuna?
Gehien sufritzen dudana aurreko momentuetako urduritasunak eta tentsiok dira, eta dudarik gabe gehien gozatzen dudana geroko bazkaria edo afaria. Herri kiroletan gehienetan beste partehartzaileekin bazkariak eta afariak egiten ditugu eta hori da kirol honen atal politena.
Zeintzuk dira zure hurrengo erronkak?
Trontzarekin dugun erronkarik handiena, hobetzea da, egia esanda, maila handia dago, baina ahaztu gabe, gozatzeko egiten dugula trontza. Txapelketei dagokionez gure aurtengo erronkak Mungian ekaina bukaeran ospatu zen Euskadiko Emakumeen Arpana Txapelketa eta Sanferminetan, uztailaren 8an ospatuko den Nafarroako Emakumeen Arpana Txapelketak dira. Eta urteko azkena irailean izango da, arpa txapelketa mistoa. Honetan ongi legoke, behintzat, podiumera iristea.
Nolakoa da Herri kirolen egoera gaur egun?
Nik esango nuke hobetzen doala, herri askotan taldeak sortu dira eta gaztetxoen talde asko daude. Adibide bat jartzearren, aurtengo herriz herriko txapelketan (herri kirol konbinadako txapelketa) , Nafarroako talde askok eman dugu izena. Pasaden urtean berreskuratu zen txapelketa hau eta indarra hartzen ari da. Noski beste kirolekin alderatuta, ba esandakoa, minoritarioa da.
Zer dute herri kirolek beste kirolek ez dutena?
Oso zaila da azaltzea, baina niretzako alde batetik taldeetan dagoen giroa eta baloreak (autogestioa, auzolana, taldean aritzea, elkar laguntzea, kirolarien artean dagoen harremana, herrien arteko harremanak, .…). Herri kiroletan aritzeko ez dago gimnasiorik ezta irakaslerik orduan taldean funtzionatzen dugu eta oso garrantzitsua da elkarri jakintzak transmititzea, Merezi du komentatzea ere helduegantik ikasitakoa, izan ere, herri askotan daude Herri Kiroletan aritutakoak, eta hauek asko gustoko dutenak. Horregatik, beti egoten dira gu laguntzeko eta erakusteko prest daudenak, gu tradizioarekin jarraitzeko asmoz.
Bestalde jatorria dago. Herri Kirolak Euskal Herriko kulturaren parte dira, gure jatorrriarekin, arbasoekin eta herriko lanekin dute lotura hadia (belarra egin, egurra moztu, artoa bildu, lurra landu…).
Herri kirolak eta apustuak elkar lotuta daude askorentzat. Nolakoa da errealitatea?
Egia da beti egon direla eskutik helduta. baina gure taldean normalean ez dugu apusturik egiten.
Pentsatzen dut tradiozioa dela. Herriko festetan gehien bat, jendearen artean lehia sortzeko beti egin izan dira.
Gero eta emakume gehiago zarete proba ezberdinetan lehiatzen ibiltzen zaretenak. Plazak oraindik eremu arrotzak dira emakumeendako herri kiroletan?
Esango nuke zailtasun nagusia herri kirolen inguruan dagoen ikuspegia dela, iruditegi kolektiboan irudikatzen duguna gizon handi eta indartsu bat da, txuletoia jaten duena. Herri kirolak asko harremantzen dira indarrarekin eta indarra balore maskulinoekin, egia da indarra behar dela baina teknikak berebiziko garrantzia dauka. Dena den esango nuke gutxinaka gutxinaka gero eta emakume gehiago ikusten ditugula plazetan.
Jendeak telebistan ikusten diru Herri Kirolak eta emakume oso gutxi daude. Arduradunak, antolatzaileak, epaileak, hizlariak, kirolariak.. ….gizonezkoak izaten dira. Eta horrek atzera bota ditzazke emakumeak Herri Kiroletan hastera. Horregatik, gure taldean asko animatzen ditugu emakumeak probatzera etortzeko. eta gu txapelketa desberdinetan parte hartzera animatzen gara, emakumeoi ikusgarritasuna emateko.
Bestalde oztopo handiak daude materiala behar delako, adibidez, trontzaren kasuan egurra, arpanak, kaballetea, entrenatzeko leku bat…
Zer behar da gero eta emakume gehiago egoteko?
Nik uste dut Herri kiroletan emakumeak gaudela ikusaraztea eta erreferentziak sortzea da. Aurten Berriozarren “Berriozar Herria Saria” egin da, emakumezkoen trontza, txinga eta harri txapelketa, eta ederra izan da adin eta maila ezberdineko 30 emakume inguru, herri kiroletan aritzen ikustea. Horretaz gain ezinbestekoa da Herri Kirolek duten iruditegi hori aldatzea eta gaur egungo egoerara moldatzea,
Bestalde, aipatzekoa da ere komunikabideek badutela zer egina. Gertatu izan zaigu txapelketa batean parte hartzea, eta irratian bakarrik gizonezkoen txapelketa aipatzea.
Futboletik harago badaude kirolik. Gurean esku-pilotak, saskibaloiak edotan eskubaloiak ere zeresan handia izan dute. Baina, nolakoa ote da hain ezaguna ez diren kiroletan aritzea?
Nerea Ibinaga Garitaonandia (1999, Zizur Nagusia) patinen gainean irristaketan gozatzen murgildu zen kirol munduan, baina, atletismoa deskubritu zuenean dena aldatu eta mundu berri bat ireki zen berarentzat.
Mailu jaurtitzailea zara, nola hasi zinen horretan?
Atletismoan hasi nintzenean, Zizurren ez zegoen instalaziorik (orain Patxi Morentin atletismo modulua daukate). Udako igerilekuetan eta Zizurko polikiroldegiko frontoi txikian aritzen ginen korrika eta jauziak egiten.
Aukera gutxi genituen atletismoaren barneko espezialitate asko praktikatzeko. Hala ere, pisua, egiteko aukera genuen. Gustuko nuen, ez nintzen txarra eta gutxi nekatzen nintzen. Handik urte batera, entrenatzaile batek mailua zer den erakutsi zidan eta Ardoi taldeko entrenatzaileak, aukera eman zidan hurrengo urtean Pamplona Atleticoko entrenatzailearekin, Idoiarekin, astean bitan teknika egiteko. Mailua gustuko nuela konturatu eta, hurrengo denboraldian taldez aldatu nintzen modu serioago batean entrenatzeko..
Zergatik aukeratu zenuen atletismoko froga hau?
Betidanik izan naiz nire adinekoak baino handiagoa, eta gaztea zarenean, gehiago antzematen da gorputzaren tamaina desberdintasun hori. Nik indar gehiago nuen, altuagoa nintzen eta erraztasun handiagoa neukan jaurtitzeko.
Horregatik, pisuarekin hasi nintzenean, gustukoa neukala ohartu nintzen, esfortzu gutxi eskatzen zidan espezialitatea zen. Baina Idoiarekin entrenatzen hasi nintzenean mailua gustuko nuela ohartu nintzen. Xabalinan ez nintzen oso abila, diskoa ez zitzaidan asko gustatzen egunero entrenatzeko moduan, pisua gero eta gutxiago hasi zitzaidan gustatzen, baina mailuarekin abila izan nintekeela ikusi nuen eta gogotsu joaten nintzen entrenatzera. Taldean ere oso gustura nengoen, eta horrek asko animatzen du bat entrenatzerako orduan.
23 urte azpikoen txapelketan Espainiako txapelduna izan zara, Nafarroako errekorra gainditu duzu. Hori ez da egun batetik bestera lortzen..
Atzetik lan handia dago, esfortzu handia, egun txarrak eta onak, barreak, negarrak, konfiantza, amorrua, entrenamendu onak eta txarrak, espektatibak, presioa… baina familiaren, lagunen zein psikologoaren laguntzarekin gure buruari aurrera egiten uzten badiogu eta emozioak eta egoerak hein batean kontrolatzen ikasten badugu eta helduko denaren konfiantza badugu, azkenean gauzak ateratzen dira.
Garrantzitsua iruditzen zait erronka errealak jartzea norberak bere buruari, baina pixkat haratago joatea eta esfortzu gehiago dakartzan erronkak burutik bueltaka izatea ere polita eta motibagarria iruditzen zait. Beti pixka bat gehiago egiteko aukera ematen digulako horrek, gure barnean daukagun ehuneko ehuna ateratzeko aukera, beti zerbait izateko helburu.
Zeintzuk dira zure hurrengo erronkak?
Erronka errealak, berriro ere Nafarroako errekorra egitea eta Espainiako txapelketa absolutuan lehengo bosten artean geratzea dira niretzat oraintxe bertan. Eta epe luzean lortzekoak, Europako txapelketa batera joatea edota mundialen batera joatea izango lirateke. Baina azken hau lortzeko oraindik denbora eta entrenamenduak falta zaizkit. Kategoria absolutuan kriston maila eta kriston markak eskatzen dituzte.
Pazientzia izaten ikasi beharra daukagu. Gaur egun, dena unean bertan nahi dugu, markak momentuan nahi ditugu, baina hori horrela ez dela ohartu beharra daukagu. Hortaz kontziente izaten hasi nintzenean (nahiz eta, oraindik ere, askotan gauzak eta markak momentuan ateratzea nahi dudan), presio handia kendu nuen gainetik eta gauzak ateratzen hasi ziren. Gauza bakoitzak bere momentua behar du, bere denbora.
Ze behar da mailu jaurtigailu ona izateko? Zer hartu behar da kontuan?
Gauza asko behar ditu, beti dago zer edo zer hobetzeko, beti izango duzu akatsen bat. Baina gakoa entrenatzea da. Ordu asko dira eta entrenamenduan egiten ditugun gauza guztiek dute garrantzia. Teknika ondo ulertzeak eta egiteak, pesak ondo egiteak, korrikak, jauziak, elikadurak… eta buruak.
Askotan ahazten dugu buruak duen paper garrantzitsua eta, egia esan, ni berandu ohartu nintzen arren, burua ondo edukitzeak, lan asko aurrezten dizu; hala nola, ez obsesionatzea zerbait ateratzen ez zaizunean, gauza bakoitzari bere denbora ematea, etab. Azken finean, nork bere buruari presioa sartzeak, pertsona bera gaizki egotea dakar.
Nolakoa da Nerea Ibinagaren egun arrunt bat?
Egun osoa leku batetik bestera pasatzen dut, ez dakit ezer egin gabe egoten, aspertu egiten naiz. Gauzak egitea asko gustatzen zait. Adibidez, oraintxe bertan, goizean esnatu eta lanera joaten naiz. Goiz osoa lanean pasa ostean, etxera heldu, korrika bazkaldu eta Larrabidera igotzen naiz. Horrela, ez dago haurrik jaurtitzen dudan bitartean, lasaiago jaurtitzeko, azken finean, pistan jende asko dagoenean ez duzu berdin entrenatzen eta gauza askotan daukazu burua. Ondoren, neska batzuk entrenatzen ditut eta hauekin bukatzean, nire entrenamendua amaitzen dut.
Azken aldian oso nekatua amaitzen dudanez, etxera heldu eta ez naiz etxetik ateratzen. Baina bestela, lagunekin geratzen naiz. Garrantzi handia ematen diot aisialdiari azken aldian, deskonexio momentuak ere behar ditugula uste dut, bai bakarka egoteko deskonexio uneak, baita lagunekin eta familiarekin igarotzeko deskonexio momentuak, bestela oso aldapatsu egin daiteke epe luzean.
Atletismoa, futbola, saskibaloia edo eskubaloia bezalako kirolekin alderatuta ez du ikusgarritasun handirik..
Kirol asko beti egon dira bigarren plano batean. Orain arte, gizonezkoen futbola zen gehien ikusten zen kirola. Baina gauzak aldatzen ari direla esango nuke. Euskal Herria mailan, kriston bultzada eman zaio esku-pilotari, adibidez.
Nafarroan, Beti Onak-eko Atarrabiako nesken eta Anaitasunako mutilen eskubaloi taldeari esker, kirol honi kriston bultzada ematea lortu da (Nafarroa mailan). Hala ere, oraindik lan asko daukagu aurretik gizonezkoen futbolaren pareko beste kirolen bat jarri arte.
Zergatik uste duzu dela hori?
Telebistak kontsumitzeko ematen digunagatik. Azken finean, gizonezkoen futbola beti dago telebistan, Atletismoa orain hasi dira jartzen Nafarroako Asier Martinez oso ondo dabilelako mundu mailan hesiak pasatzen, baina hortik ateraz gero, ez da jarraitzen. Telebistak azken finean audientzia bilatzen du, eta audientzia gutxi lortzen badu, kendu egiten da.
Gainera, jendarte mailan kirol batzuei beste askori baino indar eta ikusgarritasun handiagoa ematen zaie. Horrek ere, eragina dauka gugan, modu zuzen zein zeharkakoan beste gauza askoren artean, noski.
Eta mailari dagokionez, zer nolako maila dago Euskal Herrian atletismoan?
Euskal Herrian, kriston maila dagoela esango nuke. Kirolari oso onak dauzkagu gure inguruan; hala nola, June Kintana, Asier Martinez, Odei Jainaga, Naroa Agirre, Arantza Moreno, etab. Aipatu ez ditudan beste asko, hauek bezala, Olinpiar Jokoetan zein Mundial edo Europeoetan egonak dira, eta izugarrizko maila erakutsi dute txapelketa hauetan.
Baina ezagunak dira? Ziurrenik, oso gutxik ezagutuko dituzte guzti hauek edo atletismoaren munduan goi mailan dabiltzan beste hainbat kirolari.
Eta emakumeen presentziari dagokionez?
Emakume nahikotxo daude atletismoaren barruan. Kirolaren barneko emakume eta gizonen banaketa egiten badugu, parekotasun handienetariko kirola dela esango nuke atletismoa. Izan ere, emakume bezainbeste gizon ikusten dira txapelketetan. Nahiz eta, gero, gizonezkoei ikusgarritasun handiagoa eman emakumezkoei baino.
Oraindik lan handia daukagu emakumeok egoera honi buelta emateko. Izan ere, gero eta ikusgarritasun handiagoa daukagun arren, oraindik asko daukagu aldatzeko, berdintasun ekitatibo baten alde borrokatzeko eta gurekiko dauden aurreiritziei buelta emateko eta gutxiesten gaituztenekin amaitzeko indar nahikorik antza denez.
Zer behar da egoera horri buelta emateko?
Guztion elkartasuna behar da. Kirolei “buelta bat” ematea eta emakumezkoen kirolak gizonezkoen kirolekin ez alderatzea. Bi gorputz ezberdin dira, gaitasun ezberdinekin, tamaina, indar, egoera fisiko ezberdinekin…
Emakumeen kirola kontsumitzen ikasi behar dugu, kirol hori ikusten dugun bitartean hartaz gozatzen. Gizonezkoen kirolera ohituak gaude telebistan gehien botatzen dena delako aspalditik.
Aldaketak egitera ez gaude ohituak eta agian, garaia da guztion berdintasuna eskatzeko eta ez gure artean alderaketak egiteko. Emakumezkoen kirola ikusten ikasi behar dugu, gizonezkoena ikusteko ikasi dugun bezala. Horretarako, ezinbestekoa dugu alderaketekin amaitzea txiki txikitatik.
Europako txapelketan eta Olinpiar jokoetan izandako emaitzak tartean eta azken hamarkadan lehenengo aldiz Saskibaloiko Munduko Txapelketarako txartelik ez lortu izanagatik, urte luzez Espainiako taldearen entrenatzailea izan den Lucas Mondelo kargugabetu du Espainiako Saskibaloi Federazioak.
Aspalditik susmopean nengoen talde horretan zeozer gertatzen zela, ez baitzen normala hainbeste lorpen (eta garaipen) lortutako talde bat egun batetik bestera desegitea, noiz eta Europeoa eta Olinpiar Jokoak bertan zeudenean.
Anna Cruz, Laura Nicholls edo Marta Xargay taldean jarraitzeari uko egin zioten argudio ezberdinak emanez, baina betiere, modu batera edo bestera, hor zeozer gertatzen zela ulertarazten zuten (edo hori izan da, behintzat, jarraitzaileon interpretazioa).
Urte hasieratik kantxak zapaldu gabe egon ostean, uztailaren 15ean txapelketa profesionala uzten zuela adierazi zuen Martxa Xargayk. Blog honetan zein paperekoan kirola eta antsietatearen inguruan solastu izan naiz behin baino gehiagotan eta Xargay beraren kasua izan dut hizpide antsietatearen inguruan hitz egiteko orduan.
Bertan azaldutakoaren arabera, Lucas Mondelok jokalaria maila oso “heavy” batzuetara eraman zuen eta hori dela eta janariarekin arazo larriak izan zituela adierazi du Xargayk: “Errusiako Dynamo Kursk (2018-29 denboraldia) taldean jokatzen nuenean hasi zen dena. Mondelo bertan entrenatzailean zen, astero pisatzen gintuzten eta bera han zegoen beti, zelatan. Taldeko hainbat kontzentrazio egunetan, Sonja Vasíc eta niregana hurbildu eta lodi geundelako postrerik izango ez genuela esan zigun. Momentu horretan 67kg pisatzen nituen eta 1,82m neurtu. Fisikoki ongi aurkitzen banintzen ere, egoera horrek ziurgabetasun asko ekarri zizkidan bai kantxa barruan zein kanpoan. Etengabe pisutik at nengoela erraten zidan eta horrek nahasmen fisiko eta mentala suposatu zuen niretzat”.
Egoera horretan laguntza psikologikoarekin eta bere bikotea den Breanna Stewart saskibaloi jokalariaren babes bakarrarekin (bere gurasoei ez zien ezer kontatu) 2019ko Europeoetan parte hartu zuen: “Mentalki out nengoen baina txapelketa bukatzeak liberazio handi bat suposatu zuen niretzat […]”.
Europako txapeldunak izatea lortu zuten eta Marta Xargay finalean saskiratze gehien lortu zituen jokalaria izateaz gain, txapelketa osoan minutu gehien jokatu zuen bigarren jokalaria izan zen eta txapelketako boskote idealean sartu zuten: “Ez dakit nondik atera nituen indarrak. Ni bera (Mondelo) baino handiagoa nintzela erakusteko modu bat izan zen. Jokatzea biziki gustuko nuen eta beste domina bat nahi nuen”.
Beti eskatu diotena egin duela azpimarratzen du El Paisek egindako elkarrizketan eta horrelako egoera ez zuela zertan jasan behar ondorioztatu zuen: “Entsalada sinple bat bazen ere, jateagatik gaizki sentitzen nintzen, ez nuen janariaz disfrutatzen, antsietatearekin jaten nuen eta gero komunera joaten nintzen”.
Egoera honetan, psikologoak Gironakoari pisatzen uzten ez baizen ere, selekzioarekin egiten zituen kontzentrazioetan pisuaren kontrola jarraitzen zuela adierazi du Xargayk. Honek antsietate handia sortzen zion eta hurrengo egunean pisatu behar zutela zekienean, gau horretan ez zuen lorik egiten.
Mediku diagnostikoa argia zen: bulimia eta ortorexia (janari osasuntsuagatik obsesioa): “Supermerkatuan bi ordu igaro nezake produktuen konposizioari begira. Errealitatearen zentzua galdu nuen guztiz, fisikoki ni nolakoa nintzen, lodia nengoen edo ez, ongi jaten nuen edo ez..”.
Kontaketa gogor honen aurrean, egun bere burua berriz maitatzen duela adierazi du, tarteka janariarekin izan duen harreman horren ondorioz sortutako pentsamenduak buruan bueltaka hasten bazaizkio ere.
Mondelok bere autoritatea kontrolatzen jakin ez zuela dio Xargayk, berarenganako errespeturik izan ez duela eta entrenatzaileak beraren bizitza pribatua eta harremanen aurkako iruzkin publiko eta pribatuak izan dituela salatu du: “Selekzioarekin joatea udalekuetara joatea bezalakoa zen eta egun batetik bestera ikustea udaleku horiek beste gauza batean bihurtuak zirela ikustea oso gogorra izan zen”.
Janariarekiko gaixotasunen aurrean horrelako aitortzek bizipen antzekoak dituzten pertsonentzako lagungarri izatea espero du: “Egoera berdina bizitzen ari diren neskak laguntzeko kontatu nahi dut nire gertatutakoa, edozeini gerta dakiokeela kontura daitezen, kirolariak ez garela erasoezinak.. Nik dena nuen eta (bulimia) sufritu dut“.
Azken hilabeteetan egindako lanari esker ongi dago Marta Xargay eta saskibaloi jokalari bezala izan duen ibilbideagatik gogoratua izatea nahi du, hautatzaile ohiak sortutako egoeratik aldenduta […] Gauza bat da exijentzia eta beste gauza bat da mugak zeharkatzea“.
WNBAko Phoenix MArcury taldearen trainning campean bere azken saskiratzea lortuaz erran zion agur hainbeste maite duen kirolean profesionalki jarduteari. Izan ere, Marta Xargayren ibilbidea garaipenez beteta dago. Europako taldeetako jokalari izateaz gain, WNBAn ere jokatu izan zuen bi denboraldiz: “Saskibaloiaz agurtzeko modurik onena izan zen, izandako esperientzia onenetako bat gogoratuz”.
Hainbeste urtez bere bizitza eta pasioa izan den kirolaz agurtzeko unean, Xargayk bere ibilbidea izan du gogoan: “Zorteduna izan naiz oso bizitako guztia bizitzeko aukera izateagatik. Bertan egon eta irabazitako guzti hori lortzea oso zaila da eta nik aukera izan dut hori lortzeko. WNBAn jokatzeko aukera izatea edotan Olinpiar Jokuetako Zilarrezko domina (Rio 2026) lortzea. Rio-ko oroitzapenekin geratzen naiz, Salamancan nengoenean lortutako Euroligarekin, Pragako bigarren denboraldiarekin, edota 2018ko Mundialean Belgikaren aurkako norgehiagokan hiruko saskiratzeko horrekin, azken urrezko dominarekin.. baina baita ere aurreko urtean famialiatik gertu egoteko helburuarekin Gironako taldera itzultzearekin. Lasai geratzen naiz eta irribarre batekin“.
Kirolari baten egunerokotasuna bere gorputza zaintzean datza: entrenamenduak, dieta, atseden denbora… Baina, non geratzen da eremu psikologikoaren lanketa? Izan konpetizioaren presioarengatik, izan arazo pertsonalengatik, gero eta gehiago dira arazo psikologikoak dituztela adierazi dituzten kirolariak.
Antsietatea askoren egunerokotasunean [ni barne] gero eta presente dagoen gaitza da. Askok Koronabirusaren ondorioz ezagutu badute ere, pentsatu baino orokotuago dago. Antsietatea estres egoera baten aurrean pertsona batek duen erreakzio multzoa da: urduritasuna, egonezina edota erreakzio fisikoak (goragalea, buruko-mina edota palpitazioak, besteak beste).
Pasa den maiatzaren 27an saskibaloi zaleek harriturik irakurri genuen eguneko albistea: “Marta Xargayk saskibaloia utziko du tarte batez, gai pertsonalak tarteko”. Ezer ez da jakin orduko, baina Instagramen kirolaria jarraitzen dugunok bere bikotearekin batera ikusiteko aukera izan dugu, WNBAko MVPa izendatu berri duten Breanna Stewart handia, alegia.
Ez dakit noizbait kontatu dizuedan, gaztetatik gaur egun bitarte, momentuan maila gorenean jokatzen dabiltzan askorekin eta askoren aurka lehiatzeko aukera izan dut eta horregatik, Marta Xargayren (Girona, 1990) kasua gertutik eragin dit. Izan daiteke ere antsietatearekin lehiatzen ibiltzen naizelako maiz.
Denen ahotan egon zen Xargayren kantxen urruntzea, baita nire taldeko whatsappean ere. “Lasaitua hartu nuen erretiratzean eta nire azken etapan gertatutakoa kontatzean”, adierazi zuen kirolari katalanak.
Kirolari askok bezala, nerabe zela saskibaloiaren aldeko apustua egin zuen: “Nire lehentasuna egunero bikoitza entrenatzea zen, astebururo lau partida jokatzea bi partida jokatu beharrean. Ez nintzen lagunekin ateratzen, ez nintzen festetara joaten. Dena ematen nuen saskibaloian aritzeko. Ez duzu [profesional izateko] aukera ikusten, baina nik beste inork baino ilusio handiagoa nuen“.
“Jokalari lehiakorra izan behar nuen Europako erreferentziazko klub batean, eta esperientzia oso gogorra izan zen“, azaldu zuen Xargayk Pragako taldean emandako urteen inguruan hitz egiterakoan. Presioak bete-betean eragin zion Gironakoari, izan ere, ez zuen saskibaloiaz gozatzen eta zenbat eta estuago egon orduan eta okerrago jokatzen zuen, atera ezin zitekeen gurpil ero batean sartu zelarik.
Denbora batez kantxetatik urrunduko zela adierazi zuenean, jendeak bera epaitzen hasi zen: “Dena neukala eta nire erabakia ulertzen ez zutela esanez idazten zidaten. Instagramen ikusten dutena baino ez dakite, lan bat eta bizitza ideal bat. Baina ez zen horrela. Nik beste gauza batzuk nahi nituen. Non dago idatzita 29 urterekin ezin zarela erretiratu?”.
Agian, irakurle, hemen kontatutako guztia harrigarria iruditiko zaizu, baina nik 14 urte nituenetik astero hiru egunetan nire taldearekin entrenamendua nuen ordubete eta erdiz eta asteburuan bi partidu, bate nire taldearekin eta, bestea, zaharragokoekin. Horretaz gain asteburuero Nafarroako selekzioarekin entrenamenduak izan ohi genituen. 16-17 urterekin 1. Nazional mailan lehiatzen zen taldearekin entrenatu eta jokatzen nuen eta baita nire taldearekin ere. 19 urterekin saskibaloia utzi nuen, erreta bukatu nuelako taldearen giroarekin eta hainbat entrenatzaile zein taldekiderekin. 2017an kantxetara bueltatu nintzen eta hainbeste maite dudan kirolaz gozatzeko aukera izan dut berriz ere.
Beraz, norbait epaitu aurretik saiatu bere tokian jartzen, enpatia ariketa bat egiten ze ez dakigu zer nolako motxila duen gainean.
Zaindu zuen gorputza baina baita zuen burua ere eta laguntza behar baduzu eskatu, arazorik gabe, fisiora joaten garen bezala joan behar dugulako askotan psikologora.
Gero eta gehiago dira goi mailako saskibaloian aritzen diren euskal taldeak, eta ez nola nahi ere! Azken denboraldietan sailkapenaren erdialdetik gorako postuetan mantentzen ari dira talde hauek, aurrekontu eta baliabide handiagoak dituzten taldeei duin aurre eginez.
Emakumezkoen saskibaloi profesionalean bi txapelketa (LF Endesa eta LF2) daude Espainiar Estatuan eta bertan, Hego Euskal Herriko 7 talde ibiliko dira lehiatzen.
LF Endesako lehen postuak euskal taldeen erronka Lointek Gernika Bizkaia (Gernika) da azken denboraldietan emaitza onenak lortu dituenak eta egin dituzten fitxaketekin, taldea indartu eta maila altuagoan lehiatzeko moduan egongo dira aurten. Naiara Diez eta Itziar Ariztimuñoren taldeari, Rosó Buch Rossel, Paula Ginzo eta Nadia Colhado batu dira, besteak beste.
Gernikako taldeari jarraiki eta maila berdinean lehiatuko dira aurten ere Kutxabank Araski (Gasteiz) eta IDK Euskotren (Donostia).
Anna Cruz Lebrato katalana eta Tamara Abalde Diaz galegoak Maria Asurmendi, Laura Quevedo eta Cristina Molinuevo Garciarekin batera ibiliko dira aurtengo denboraldian Gasteizko taldean. Nazioartean azken urteak ibili ondoren, Liga Femeninara bueltan da Anna Cruz.
Azu Muguruzak (IDK Euskotreneko entrenatzailea) aurreko denboraldiaren taldea ia bere osotasunean mantenduko du, azken urteetan emaitza onak eman dituena eta tartean Ane Esnal Aguirre eta Maria Erauncetamurgil Ayestaran dituena.
Egoera dela eta, denboraldia amaitu zen bezala, talde nafarrak ezin izan zuen saskibaloiaren maila gorenera igotzeko aukerarik izan, urte osoan zehar joko eta emaitza paregabeak lortu arren.
Lointek Gernika Euskal Kopako garaile Normalitate berriak norgehiagokak bertan behera uztea ekarriko ditu, tartean koronabirus kasuak egonagatik. Gasteizko taldeak ezin izan zuen Euskal Kopa lehiatu koronabirusa dela eta. Horrek IDK Euskotren zuzenean finalera eraman zuen. Hala ere, ezin izan zuen Gernikako taldearen aurka. 43-50ko markagailuarekin iritsi ziren Euskal Koparen amaierara eta Naiara Diez gidatzen duen taldeak jaso zuen txapeldunen kopa.
Gernikarrak Super Copako ezustekoa Erran ohi da final bat etxean jokatzea bezalakorik ez dagoela, eta horren adibide da Espainiako Super Copan ikusi zena. Oker ez banago, lehenengo aldia izan da emakumezkoen saskibaloiko txapelketa eta, oro har norgehiagoka bat, Miribillan jokatu dela.
Lointek Gernika Bizkaia (Gernika), Perfumerías Avenida (Salamanca), Spar Uni Girona (Girona) eta Valencia B.C. (Valentzia), aurreko denboraldian lehengo lau postuetan geratu ziren taldeak, goi mailako maila erakutsi zuten Bilbon.
Oso gutxik espero zuten Gernikak Valentzia garaitu izana (talde honen aurrekontua, ligako altuenetakoa da eta aurten esperientzia handiko jokalariz indartu dute taldea) eta Mario Lopezen taldea Perfumerias Avenidaren aurka lehiatu zen finalean. Oso oso final lehiatua izan bazen ere, asko nabarmendu zen Salamankakoek final eta tankerako partidu berezietan duten esperientzia, gernikarrak 50-66 garaituz.
Ekaineko alean Oihana Aldairi egin nion elkarrizketaren zatitxo bat irakurtzeko aukera izan duzue eta hemen elkarrizketaren gainerako galdera-erantzunak irakurtzeko aukera duzue. Beraz, badakizue: lehenego Gaztezuloren ekaineko alean dagoen elkarrizketa irakurri eta segituan hauxe (edo alderantziz nahiago baduzue!).
Hemendik eskerrak eman nahi dizkiot Oihanari tartetxo bat egin eta nirekin luze eta zabal hitz egiten ibiltzeagatik.
Hemen topatuko duzuen elkarrizketa maiatzaren 5ean egin zen eta beraz hainbat gauza aldatu dira: liga amaitutzat eman dute eta Oihanak dagoeneko ez du Pozoblanco taldean jarraituko datorren denboraldian.
Hau guztia kontatu ondoren, hementxe duzue Oihana Aldai futbol jokalaria gertuagotik ezagutzeko aukera. Gozatu!
Hasteko, uste dut garrantzitsua dela elkarrizketatua ezagutzea. Baliteke zu ezagutzen ez zaituen norbaitek elkarrizketa irakurtzea edo ikustea. Beraz, azalduiguzu pixka bat nor den Oihana Aldai?
Oihana Aldai 28 urteko neska bat da eta futbolaria da. Atezaina naiz, beti goi-mailan aritu naiz eta aurten 2. Mailan nabil. Horretaz gain, erizaina ere banaiz eta batzuetan, posible dudanean, bi lanbide hauek uztartzen ditut.
Goi mailako kirolariek 24 orduz lan egiten duzuela esan ohi da: zuen gorputza zaindu, jaten duzuena kontrolatu, entrenatu eta atsedenari garrantzia eman behar diozue. Nolakoa da goi mailako kirolari baten egun bat?
Esan duzun moduan gu 24 orduz gara kirolariak eta atsedena oso garrantzitsua da gero gure entrenamenduetan zein partiduetan errendimendua onena izateko. Gure elikadura ere asko zaindu behar dugu, ze gure elikadurak gure egunerokotasunean, entrenamendu saioetan gure onena ematea ekarriko duelako eta baita, partiduan gure maila altuenean egoteko.
Nik aurten lau aldiz entrenatu izan dut. Adibidez, azken hilabetean Pozoblancon egon naizenean bizitzen, bestelako lanik enuenez, bakarrik kirolera dedikatzeko aukera izan dut. Goizean esnatu eta gosaltzen nuen eta arratsaldeetan entrenatzen nuenez, goizetan paseoan joateko probesten nuen. Gertatzen dena da gure zelai orduetan ez duela ematen dena lantzeko denborarik eta hori dela eta lantzen ez genuena nik goizean nire kabuz landu izan ditut.
Eguraldi ona egiten badu paseoan joaten naiz, asko gustatzen zaidan gauza da ibiltzea, eta denbora nuenez ba aprobetxatu egiten nuen. Gero bazkaldu eta entrenatzeko ordua heldu bitarte lasai egoten nintzen. Entrenatzera joan eta horren ostean afaldu eta telebista aurrean denbora gutxi ematen nuen deskantsatzera joateko.
Eta orain koronabirusaren kontu guzti honekin?
Ba lo egiten saiatzen, ze egia da askok ere eduki izanen dutela lo arazoak edo, ez gaudelako etxean egotera ohituta eta azken finean, gure bizitza osoa aldatu da eta hori dela eta askori loa aldatu zaiela ni tartean.
Behin lanean hasi nintzela eta errutinan murgilduta, goizez lan egiten nuenean seiak inguruan esnatzen nintzen eta lanera zortzietan sartu arren, lehenago egon behar ginen eguneko partea jasotzeko. Zortzietatik hiruretara lan egiten nuen, etxera bueltatu, bazkaldu eta apur bat deskantsatzen saiatzen nintzen entrenatzen jarri aurretik. Entrenatu eta berriz lasaitasunera bueltatu, afaldu eta lotara ze hhurrengo egunean goiz altxatu behar nintzen.
Arratsaldez lan egiten nuenean, goizean apur bat beranduago jeikitzen nintzen eta entrenamendua lasai bazkaldu eta lanera lasai joateko moduan antolatzen nuen. Gaueko hamarretan irteten nintzen handik, etxera etorri eta afaltzen duzula, hor bai luzatzen zela pixka bat eguna.
Lanera joan behar ez nintzenean, goizez entrenatzen nuen hala egitea gustatzen zaidalako eta gero, baserri batean bizi naizenez, zortea dut kanpora irteteko, eta bestela etxean lagundu edo etxekoekin egoteko aprobetxatzen nuen.
Instagramen jarraitzen dizugunok janariarekin gozatzen duzula ikusi dezakegu. Nolakoa da zure elikadura edo dieta?
Nik ez dut sekula gaizki jan, baina goi mailan zaudenean konturatzen zara dena lotuta dagoela, ligak gero eta maila altuagoa duela eta badakizu hainbat gauza daudela zaindu behar direnak goian egon nahi baldin baduzu.
Orain dela bi urte edo hasi nintzen elikadura guztiz aldatzen, ohitura berriak hartzen. Egia da, azken urtean nire elikadura hobetu dela: barazki pila bat jaten dut asko gustatzen zaidalako, tostadak gosaldu urdaiazpiko apur batekin, denetik.. Elikadura orekatua azken finean.
Nolakoa da Oihana Aldai enamoratuta uzteko bazkari edo afari ideala?
Hori oso erreza izango zen, jatea asko gustatzen zaidalako. Orduan, berdin zait zer, dena gustatzen zaidalako. Alde horretatik janariarekin ni enamoratzea nahi duenak oso erraza dauka.
Baina beno, egia da ni oso goxozalea naiz betidanik. Noizbehinka jateko aukera badut ere, goxoa den hori modu edo bertsio fitago batean egin. Horretaz gain, entsaladak asko gustatzen zaizkit, entsalada lover hutsa naiz.
Beraz, edozer gauzekin ni konforme.
Eta zer ez da egon behar afari horretan gorroto handia diozulako?
Ba.. beitu, gorroto gorroto ez, baina da gauza bat ez zaidana gustatzen eta askok gustoko dutena eta esaten didate: “baina zelan ezin zaizu gustatu!”. SUSHIA.
Sushia da gauza bat ez diodala harrapatu bere puntua. Gustatzea nahi dudan gauza bat da, baina ez dut lortu. Aspaldi ez dudala jan eta nago zain, ea baten batek eramaten nauen. Hemendik erronka proposatzen dut ea norbaitek sushia jatera eramaten nauen!
Futbolera bueltatuz, orain Pozoalbense taldean zabiltza urte hasieratik. Nola daramazu ipar-hego aldaketa?
Ni Eibarren nengoen jolasten, ez nengoen gustora. Ez nengoen ondo eta aldaketa baten beharra nuen. Momentu horretan heldu zitzaidan aukera hori eta esan nuen “zergatik ez?”.
Hasieran beldur apur bat eman zidan ze punta batetik bestera nindoan. Hasieratik taldekideekin oso gustora egon nintzen, jendearekin ere gustora egon naiz eta egia da oso ongi etorri zaidala aldaketa hori. Bertan ongi banago ere, askotan faltan botatzen dut Euskal Herrian egotea, baina egia esan espero baino hobetu ohitu naizela.
Ez da lehenengo aldia etxetik kanpo nagoela, baina bai da lehenengo aldia hain urrun nagoela, baina oso ongi nago egia esan.
Esan dugun bezala orain Pozoalbense taldeko jokalaria zara eta aurretik beste hainbat talde eta lekutan ibilia zara. Egia da erraten dutena, etxean bezala ez garela inon egongo?
Beno, ez dakit zer esan. Egia esan etxean oso gustora nago, azkenean, baserrian bizitzean askatasun handiagoa dudala eta han egonda asko botatzen dudala faltan ingurua eta Euskal Herria.
Egia da ere etxetik kanpo denbora luzez bizitzean zure ohiturak hartzen dituzu eta etxera bueltatzen zarenean berriro euren ohituretara, ordutegietara moldatu behar zara.
Etxean ondo egoten da noizean behin etortzeko eta oso gustora egoten da.
Hainbeste taldeetatik pasa ondoren, zein da gogoratzen duzun momentu honena?
Dudarik gabe, aurreko urtean erreginaren kopa irabazi genuena. Momentu bat hartu behar badut, logikoki momentu hori aukeratuko nuke: hartuko nuke egun hori eta ondorengo ospakizunekin.
Erreginaren kopa: nola bizitzen da horrelako txapelketa bat barrutik?
Kasualidadea aurreko urtean erreginaren koparen formatua aldatu zela, lehenago liga dena jokatzen zen eta hau amaitzean kopa jokatzen zen.
Formatu berri honek bere xarma zuen ze partidu eta entrenamendu guztietara badakizu zertara zoazen. Baina, egia da, kopako partiduko aste horiek beste modu batean bizitzen zela: partidu hori dago eta ez dago gehiago. Ligan, aldiz, edozein tokatu ahal zaizu eta ongi edo gaizki atera daiteke, beti irabazi nahi duzun arren, hurrengo jardunaldian hobetu dezakezu. Kopan ez eta horregatik desberdin bizitzen zen.
Entrenamenduetan bai igartzen zela beste txispa bat, batez ere semifinalera heldu ginenean. Semifinalaren zozketa taldeko guztiek batera zuzenean ikusi genuen eta azkenean etxean eta talde a priori errazagoa tokatu zitzaigun. Guretzako izugarrizko albistea izan zen, oso pozik hartu genuena. Horregatik partidua super ongi prestatu genuen, gainera Realak Anoetan berriz jolasteko aukera eman zigun eta Anoeta bete egin zen.
Azkenean, finalerako pase hori jendez gainezka eta animatzen dagoen Anoeta batean lortzea izugarria izan zen. Inoiz ez genuen pentsatu horrela lortuko genuela finalerako pasea lortzea. Partida horretatik finalera bitarte hilabeteak pasatu ziren. Badakizu hor finala dagoela, baina bneo, partidu guztiak, ligakoak baziren ere, finalera begira prestatzen genituen.
Aste hori oso oso berezia izan zen, lehenengo aldia zen final bat jokatzen genuela eta igartzen zen berezia zela denentzat. Gainera dokumental bat grabatzen ibili ziren.
Prestaketa astea eta finalaren ondorengo astea, ospakizunena, izan ziren inoiz ahaztuko ez ditudan bi aste.
Nolakoa gogoratzen duzu partidu horretako azken joko-minutuak?
Gola sartu genuenean eta orain gola ikusten dudanean oilo ipurdia jartzen zait, gogoratzearekin bakarrik oilo ipurdia jartzen zait. Egia da azken minutuetan sufritu behar izan genuela, asko, baina jakin genuen sufritzen. Bankiloan denak animatzen egon ginen, zelaian zeudenak bultzatzen; ez geunden bakarrik zelaiko hamaika jokalariak jokatzen, bankiloan geunden guztiak ere jolasten geundela. Tentsio piloa izan zen ze hor geneukan eta finala pitatu zutenean eromena izan zen. Izugarria izan zen, ezin da hitzekin azaldu zer sentitzen zen momentu horretan.
Nola baloratzen duzu Realean eman zenuen denboraldia?
Gogorra izan zen, azkenean ez nuen ia jokatu. Atezainak izanda denboraldi hasieratik badakigu aukera handiago edo gutxiago izango ditugula. Ni banekien zertara nindoan Realera, banekien gogorra izango zela Realak maila handia daukalako eta exijentzia maila ere altuagoa delako. Niri hori gustatzen zait eta horregatik aukeratu nuen Realera joatea. Bestela, beste jarrera bat izango zen “ni hemen eroso nago eta lasai nago”.
Hasieran, pretenporadan egia da kostatu zitzaidala exijentzia mailara iristea aurreko urtean izan nuen entrenatzeko modua desberdina zelako. Azkenean, pilak apur bat ipini eta segituan sartu nintzen dinamikan.
Asko disfrutatu nuen ze profesionaltasunaren bidea zein den ikusi nuen eta entrenamendu aldetik ere oso gustora ibiltzen nintzen. Batez ere entrenamendu espezifikoetan, atezainen entrenamenduetan oso gustora egoten nintzen. Ander, atezainen entrenatzailea, aurretik ezagutzen nuen eta egia esan oso gustora egon nintzen. Urte desberdina izan zen, baina urte guztiak dira desberdinak.
Bukatzen denean baloratu behar duzu urtea eta gauza onekin geratzen zara, horrek ere aurrera egitea laguntzen dizu. Urte oso polita izan zen eta urtea bukatu genuen bezala bukatzean, ezin duzu ezer gehiago eskatu.
Beraz, Realekoa izanda, ametsa izan zen?
Bai, txikitatik Realekoa izan naiz eta bertara iristea, beste modu batean sentitzen da guztia. Horrek ez du esan nahi orain beste taldeetan zaudenean, logikamente, talde hori defenditzen ez duzunik; baina klaro, berezia eta gustiz desberdina izan zen.
Noiz jakin zenuen futboleko jokalaria izan nahi zenuela? Zergatik aukeratu zenuen kirol hau?
Txikitan, ez dakit zenbat urte izango nituen. Gogoratzen naiz orduan Athletic-ek taldea zuela eta noizean behin ETB1ek partiduak ematen zituela. Nik partiduak ikusten nituen eta esaten nuen: “nik horiek bezalakoa izan nahi dut, hor jolastu nahi dut, euran moduan”.
Beste kiroletan aritua banintzen ere, DBHra pasatu nintzenean Amari esan nion futbolera apuntatu behar nintzela.
Zer suposatzen du futbolak zuretzako? Zer eman dizu? Eta zer kendu?
Futbola niretzat dena da. Futbola asko gustatzen zait, pila bat disfrutatzen dudalako. Talde kirol bat da eta jendea ezagutzeko aukera ematen dizu. Futbolak eman dizkit lagun pila bat eta hori da niretzat beste familia, beste koadrila bat: nik daukat nire betiko koadrila eta gero ditut nire futboleko lagunak, futboleko koadrila.
Exijitzea gustatzen zait eta hemen exijentzia maila altua dago: izugarri disfrutatzen dut futbolarekin. Azkenean, horrek pila bat betetzen nau eta orain goi mailan egoteko aukera dudala, disfrutatzeko exijentzia puntu horrekin asko gustatzen zait.
Futbolak lagun pila bat, taldekide asko eta momentu on asko eman dizkit. Hamasei urterekin Realak deitu ninduen eta han egon nintzen entrenamenduak egiten, garai horretan oso zaila zena. Asko bidaiatu dut futbolari esker, gero lekuak ezagutzeko denbora asko ez badugu ere… Futbolak bizitzeko beste modu bat eskaini dit nik aukeratu dudalako ere.
Kontrara, zer kendu didan? Ba azken finean, egun asko kendu dizkit, asteburu asko. Azken finean asteburuan duzu partidua eta skotan asteburu guztia kanpoan ematen duzu. Nire betiko lagunekin denbora kendu dit edo oporren garaian nire lagunen oporrekin kointziditzeko arazoak.. Igual eurak doaz denak batera norabaitera eta nik ez dut aukera hori azken momenturarte ez dakidalako noiz izango ditudan oporrak, adibidez gabonetan.
Azkenean nik aukeratutako gauza bat da eta momentu honetan nahiago dut futbolaz disfrutatu eta lagunak beti hor daudenez, momentu batean edo bestean beti elkartzen gara.
Noizbait uztekotan egon zara?
Bai, azken urtetan apur bat pentsatzen momentua dela futbola uzteko, ze oso sakrifikatua da eta ekonomikoki ez duenez asko ematen, ez duzu babes ekonomikorik.
Pentsatu izan dut orain 18 urte izango banitu oso gustora egongo nintzela, baina dagoenoko ez ditut 18, ditut 28 eta noski, iristen da puntu bat zure etorkizunarekin zer gertatuko den pentsatzen hasi behar zara; azken finean, ezin gara honetatik bizi. Beti dago hor duda hori, adinak aurrera egiten duelako eta ekonomikoki ez duelako ematen.
Nola ikusten duzu zure etorkizuna futbolari bezala? Eta erizaintza non geratzen da?
Ez dakit, koronabirusaren kontuarekin liga eten egin denez, ez dakigu zer gertatuko den datorren urtean, zer ekarriko duen kontu guzti honek. Nik uste dut orain dela momentua goi mailako kirolaz disfrutatzeko, lehenengo edo bigarren mailan. Niri jarraitzea gustatuko litzaidake urte bat edo bi behintzat, niretzako orain delako momentua disfrutatzeko. Orain uzten badut, hemendik bi urtetara arte ezingo naizela bueltatu, ze egongo zara herriko taldean edo, baina ez duzu goi mailan aritzeko aukera hori berriz izango. Orduan, hori baloratzen hasten naiz eta aukera on bat irteten bada, agian beste urte batez edo bitaz disfrutatu dezaket.
Euskal Herrira bueltatuta, azken urteotan euskal taldeek indarra hartzen ari dira lehenengo mailan zein bigarrenean. Nola ikusten dituzu? Etorkizuna dauka euskal futbolak?
Emakumezkoen kirola goraka doa eta egia da Euskal Herrian maila nahiko altua dagoela. Euskal Herrian gauzak ongi egiten ari da futbolaren inguruan, bereziki Bizkaian eta Gizpuzkoan maila nahiko altua izan da beti talde gehiago goi mailan egon direlako, baina egia da oraintxe Euskal Herrian oso talde potenteak daudela. Oraintxe Euskal Herriko gizonezko goi mailako futbol txapelketetan taldeak dituzten klubek ere nesken taldeak dituzte eta maila oso altuan. Horretaz gain, badaude goian egon diren taldeak, agian ez daudenak goiko mailetan baina mantentzen direnak. Horrek azkenean aukera ematen die jokalariei bertan geratzeko.
Bai, euskal futbolak etorkizuna dauka. Hainbat taldetan egon naizenez, Euskal Herrian dugun maila konparatzeko aukera izan dut eta argi dago maila oso altua dela eta etorkizuna duela. Pozten nau ikustea nola, atzera begira gauzak egon diren moduan, orain horrela egotea. Azken finean talde asko egon dira adibidez Añorga eta Oiartzun, beti izan direla maila handiko taldeak eta ikusten duzu nola hor jarraitzen duten beste talde askorekin batera.
PD: galdera sorpresa (Galdera honen erantzuna ikusi nahi baduzue, elkarrizketaren grabazioa ikusi beharko duzue! Jejeje)
Goi mailako saskibaloi jokalarien errealitatea gertutik ezagutzeko aukera paregabea eskaintzen digute Helena Omak eta Rosó Buchek. Spar Citylift Girona taldeko jokalariak dira biak eta horretaz gain elkarrekin bizi dira.
Proiektuak Sixtersis du izena eta emakumezkoen saskibaloia ikustaraztea du helburu. Horretarako, Instagramera eta Youtubera eduki eguneratua igotzen dute. Abenduko GAZTEZULOn, bi jokalari hauek martxan jarri duten proiektuaren inguruko informazio guztia topatu dezakezue.
Erreportajea idazten negoela, Helena Oma eta Rosó Buchi galdera pare bat egiteko gogoekin geratu nintzen eta eurekin harremanetan jarri ostean, hemen dugu bi jokalari hauek martxan jarri duten proiektua hobe ezagutzen lagunduko diguten galdera-erantzunak.
Nola sortu zen Sixtersis proiektua?
Helenari bururatu zitzaion ideia eta elkarrekin egitea erabaki genuen. Izan ere, gauzak konpainia onean eginez gero hobe ateratzen dira. Eta guk konpainia hori badugu.
Zer lortu nahi duzue proiektuarekin?
Jendeak emakumezkoen saskibaloia alor guztietan ezagutzea nahi dugu: jokalariak zeintzuk diren edota nola jokatzen duten baino harago, bakoitzaren historia ezagutu eta ezagutuarazi nahi ditugu.
Sixtersis-en kontuak Instagram eta Youtuben aurkitu daitezke. Zergatik aukertu dituzue bi sare sozial hauek?
Gure egunerokotasunean asko erabiltzen ditugun bi plataforma dira eta, gaur egun, publiko zabalenera iristeko aukera ematen dute.
Zer nolako harrera izan du proiektuak zuen taldekideengan?
Egia esan oso pozik daude gure bideokin. Egia da, batzutan, pixka bat haserretzen direla etengabe grabatzen ari garelako. Jajajaja.
Zuek kirolariak izanda, entrenamendu, partida, bidaiekin eta zuen bizitza pertsonalarekin, nola uztartzen duzue guzti hori bideoen grabaketekin?
Gure buruak zein beste jokalariei egiten dizkiegun elkarrizketak grabatzeko tartea topatzea zaila da.
Batetik, bidaiak ditugunean edo hona, Gironara, etortzen direnan hoteletan elkarrizketak egiteko probesten dugu. Bestetik, bideoen prestaketa eta edizioa gure denbora librean egiten dugu; egia esan, asko gustatzen zaigu eta oso ongi pasatzen dugu.
Zein gai landu nahiko zenukete sakontasun handiarekin, oraindik ezagutzen ez dela uste duzuelako?
Gai guztiak dira garrantzitsuak, eta denak berdin-berdin ezagutzera eman behar dira. Hala ere, gehien gustatzen zaigun gaietako bat, amatasunaren gaia da.
Beraz, Helenak eta Rosók beren bideoetan eta Instagram Storietan erraten duten moduan, JARRAITU SIXTERSIS!
Jakingo duzuenez, aurreko asteburuko jardunaldian, azaroaren 16 eta 17an, estatu Espainiarreko lehengo mailako jokalariek greba egin zuten. Maiatzan negoziazioak blokeatuta jarraitzen zutenean plazaratu zuten moduan, jokalariek grebara jo zuten beren eta etorriko diren futbolarien oinarrizko eskubideen alde egiteko.
Hedabide gehienetan tarte txikia eskaini bazaio ere, greba egun honi esker, lehenengo mailako jokalariek garaipen txikia lortu dute: maiatzetik blokeatuta zegoen hitzarmen kolektiboa lortzeko negoziazioa desblokeatzea lortu dute. Jokalariek abenduaren 20ra arteko epea eman diote Patronalari Espainiako emakumezkoen lehengo hitzarmen kolektiboa sinatzeko.
Nire inguruko askok ez dute (ongi) ulertu zergaitik Espainiako lehenengo mailako jokalarien gehiengoak greba egitearen alde agertu ziren. Hemen dituzue futbolariek greba egiteko dituzten arrazoiak ulertzeko bost gako:
Lanaldia Gaur egun jokalari askok lanaldi erdiko kontratuak dituzte, horrek dakarren guztiarekin: kotizazio erdia eta soldata baxuak, besteak beste. Ainhoa Tirapuk (Athletic Clubeko atezaina eta Espainiako Futbolarien Elkarteko Emakumezkoen Futbolaren Komiteko lehendakariordea) greba deialdia publiko egin zuten agerraldian azaldu zuen moduan, jokalariek lanaldi erdiko kontratuak izatea ez da nahikoa: “Astero lau egunetan entrenamenduak ditugu eta asteburuan partidua jokatzen dugu. Honi bidaiak gehitu behar dizkiogula kontuan hartzen badugu, astero 20 ordu baino gehiago ematen ditugu lanean”. Horretaz gain, Gizarte Segurantzan kotizatzearen beharra mahai gainean jarri dute: “Kotizazioa determinantea da langabezia agiria eskatzeko edota lesio larri batengatik baliaezintasuna eskatzeko”.
Soldata Jokalariek urteko 16.000€ soldata minimoa aldarrikatzen dute lanaldi osoko kontratuetarako, eta, egun, lanaldi partzialeko kontratuak dituztenak, lanaldi osoaren %75 baino txikiagoa ez izatea, horrek dakarren urteko soldata minimoaren igoerarekin, noski. Hedabide eta sektore anitzek greba deialdiaren zergatia edo gakoa soldatan jarri izan dute, baina, jokalariek etengabe azpimarratu duten moduan, soldata baino harago doan afera da; jokalarien oinarrizko eskubideez ari dira, noski. Ainhoa Tirapuk argi utzi zuen prentsaurrekoan: “Guk ez dakigu klubek zertara bideratzen duten dirua, baina bai, ordea, instituzioetatik, babesletzetatik, telebistetatik, eta beste hainbat iturrietatik dirua jasotzen ari direla. Gure proposamena egiteko, klubek jasotzen duten diruaren kantitate zehatzen txostena eskatu dugu, baina ez digute eman”.
Bajak Jokalarien bajak %100 estaltzea eskatu dute, izan ere, kontuan hartu beharra dago kirolarien egunerokotasunean gorputzak duen garrantzia; azken finean, beren lan tresna da. Askotan, lesioak, denbora luzekoak dira, eta gaur egun, horrelako lesioa duten hainbat jokalariri, euren soldatak %30 murriztu dizkiete.
Haurdunaldia Emakume kirolarien aldarrikapen handienetakoa da, kirola edozein dela ere. Askotan, haurdunaldien kontrako klausulak dituzten kontratuak sinatu behar dituzte. Horretaz gain, umea(k) izatea erabaki ondoren, ez dute laguntza handirik kirolera bueltatu eta bere amatasunarekin partekatzeko.
Azterketa medikoak Jokalariek salatzen dutenaren arabera, azterketa mediko minimoak egitea beharrezkoa izan beharko lukete. Ainhoa Tirapuk adierazi zuenaren arabera, egun, fitxa egiteko ez dituzte elektrokardiogramarik egiten. Honek, kirolarien osasunaren gaineko arriskuak dakartza. Izan ere, azterke medikoetan, kirolariek izan ditzaketen arazoak detektatzeko aukera daude, bereziki bihotzarekin lotura dutenak.
Askok erraten dutenaren kontra, argi dago greba egitean lorpenak izaten direla beti, bereziki langileak (kasu honetan futbolariak) elkarrekin borrokan ari badira. Elkarrekin dena delako posible!
Eta zuei, zer iruditzen zaizue jokalariek greba egin izana? Zer uste duzue gertatuko dela hitzarmen kolektiboarekin?
Ez dakit zuei, baina guri, institutu garaian, soinketan malgutasun froga bat egiten ziguten bakoitzaren malgutasun maila zein zen ikusteko. Froga hori zinez gorroto nuen, nire gorputzak ez baitu malgutasuna zer den ezagutzen.
Oraindik ulertzen gabe jarraitzen dut lurrean eseri eta hankak luzatuta dituzula metro bat paratuta duen banku batera heldu eta aurrera zenbat egiten duzunaren arabera nota jartzea. Imaginatuko duzuen bezala, ni ez nintzen ezta bankura ere iristen, baina, irakasleek ezta ez zidaten ezer gomendatzen nire malgutasuna landu eta hobetzeko (azken finean malguagoa izatea, egunerokotasunean eta bizitzan zehar gorputzeko min asko arintzen dizkizute). Baina ez, garrantzitsuena, nota paratzea zen, antza!
Nire malgutasun eza horretaz kontziente, txikitatik gimnasiak asko liluratu nau. Txikia nintzela, gimnasia erritmikoko erakustaldi eta lehiaketak ikusten itsututa egoten nintzen telebista aurrean.
Sydneyko Olinpiar Jokoetan gimnasia artistikoa deskubritu nuen. Eta zer nolako aurkikuntza aizue! Gimnasia erritmikoarekin alderatuta, modalitate honek intentsitate, potentzia eta indar handiagoa zuen.
Neska zein mutilek egiten zuten eta ez zuten eta ez ziren uztai, baloi edo maza baten atzetik, ahalik eta mugimendu lirainenak egiten egon behar (horrek baduela bere meritua, ze, nik, mugimendu lirainak zero). Horren ordez, kriston saltoak, txiribueltak eta bestelako mugimenduak egin behar zituzten barra baten gainean. BARRA BATEN GAINEAN!
Eta potroa saltatu, baina saltatu bitartean hamaika mila txiribuelta eman!
Eta mutilek anilekin egin behar dutena? OMG!
Beno, kontua da, asko gozatzen dudala gimnasia artistikoa ikusten (bereziki neskena) eta azken urte honetan kirol honek sare sozialetan presentzia handia izan du bi gimnastei esker: Katelyn Ohasi eta Simone Biles.
Katelyn Ohasi, UCLAko taldearekin, unibertsitateen arteko lehiaketak 10ak lortu ditu (bai, bat baino gehiago!). Ohasi AEBko selekzioaren buru izateko aukera handiak bazituen ere, bere pisuaren eta gorputzaren kontrako komentario eta jarreren ondorioz izandako arazoengatik, goi mailako lehiaketetatik erretiratu zen.
Simone Biles denek ezagutzen dugu Rio de Janeiroko Olinpiar Jokoetatik. Aurtengo udan ere zeresan handia eman du, AEBtako Gimnasia Txapelketa Nazionalean, zoruko frogan egindako saltoagatik (hirukoitz-bikoitza) eta barran, ariketari amaiera emateko egin zuen irteerarengatik. Bilesek 2020ko Tokioko Jokoetarako prestaketa bideari gogor eta kementsu ekin dio.
Ia hilabete pasa dela Europako Saskibaloi Txapelketa bukatu zenetik? Ba bai. Ezin dudala horren inguruan idatzi gabe geratu? Baita ere! Baina aizue, entzun al duzue zerbait Europako Saskibaloi txapelketaren inguruan?
Ekainaren 27tik uztailaren 7ra bitarte, Serbian Europako emakumezkoen maila goreneko saskibaloiaren erakustaldi bikainaz disfrutatzeko aukera izan zen. Bertan, Serbiako selekzioarekin batera, Espainia, Frantzia, Erresuma Batua, Belgika, Bielorrusia, Eslovenia, Hungaria, Italia, Letonia, Montenegro, Txekiar Errepublika, Errusia, Suedia eta Turkiako selekzioek lehenengo postua nork lortuko zuen jakiteko lehiatu ziren.
Txapelketa aurretik Serbia, Espainia, Frantzia eta Belgika ziren urrea eramateko aukera gehien zituzten taldeak, 2018an Tenerifen izandako Munduko Txapelketan zein azken hilabeteetan talde bakoitzak kantxan erakutsitako maila altua dela eta.
Serbian jokatu den txapelketa jarraitu genuonok (Sanferminak baziren ere mugikorrari itsatsita egon naiz), inoiz baino saskibaloi maila altuenaz gozatzeko aukera izan genuen. Espainiako selekzioak historia egin zuen, Frantziaren aurka finala irabazi eta Europako txapeldun bezala errepikatu zuen. Frantzia bigarren geratu zen, Serbiak hirugarren eta Erresuma Batuka laugarren postua lortu zuten bitartean.
Txapelketako jokalari onenaren saria (MVPa), Astou Ndour (ESP) izan zen. Jokalari senegaldar honek WNBAko Chicago Sky taldean jokatzen du eta Eurobasket honetan Alba Torrens jokalariaren lekukoa hartu zuen Eurobasketeko jokalari onena bezala. Ndourrekin batera, Sandrine Gruda (FRA), Sonja Petrovic (SER), Temi Fangbele (GB) eta Marta Xargay katalanak txapelketako boskote onena osatu zuten.
Eurobasket honetan deskubritu edota nabarmentzekoak iruditzen zaizkidan bost jokalariak hauek dira niretzat:
Astou Ndour (ESP) Txapelketako MVPa, 2018an Tenerifen jokatu zen Munduko Kopako boskote onenean sartua izan zen. Jokalari senegaldarra asko hobetu du bere jokoa eta ezinbesteko bihurtu da Espainiako selekzioarekin bere barneko jokoarengatik zein kanpotik duen jaurtiketengatik.
Laura Nicholls (ESP) Ez da urte errexa izan da jokalari honentzat.. Eli Pinedok gidatzen duen Deportistas de Eli-te saioan adierazi zuen moduan (by the way, saioa ikustea gomendatzen dizuet) 2018-19 denboraldian Perfumerias Avenida taldea utzi zuen. Horregatik, finala irabazita jokalari hau malkoak begietan ikusteak izugarri hunkitu ninduen. Jokalari bezala bikaina da, baina pertsona bezala hobeagoa da.
Marta Xargay (ESP) Alba Torrensen hutsunearen aurrean, bera izan da taldearen lidergotza Laia Palaurekin batera bere gain hartu duena eta bikain egin du. Ezinbesteko jokalaria da eta asko hobetu da azken urteetan.
Maria Vadeeva (RUS) Nire deskubrimendurik handiena. Pila bat gustatu zain errusiar gazte honen jokatzeko modua eta gertutik jarraitu beharreko jokalaria da dudarik gabe. Gaur egun WNBAko Los Angeles Sparks taldean jokatzen du.
Emma Meesseman (BEL) Tenerifen egon nintzenean, Belgikako taldeak inork espero ez zuena egin eta laugarren postua lortu zuen. Emma Meesseman ezinbestekoa da Belgikako taldean eta horrela erakutsi du Serbian jokatutako txapelketan ere. Belgikar honek ere WNBAn lehiatzen da, Washington Mystics taldean.
Bukatu baino lehen aipatu beharra dut Alba Torrensen jokoaz gozatzeko aukera faltan bota izan dut, baina barregarria izan da bera komentarista bezala entzuteak, kar, kar, kar! Era berean, ezin ahaztu dezaket Laia Palau handia! Beti bezala fin eta eskuzabal.
PD 1: Amorru handia daukat eta haserre nago Espainiar Estatuko hedabideek Eurobasket-az egindako jarraipenarekin. Izan ere, azken urteotan Espainiako selekzioak izandako emaitzak zein taldearen maila itzela bada ere, taldeak izan duen oihartzuna minimoa izan da. Egoera hau okerragoa da, Munduko Futbol Txapelketan Espainiako taldeak lortutako emaitza eta hauek izan duten jarraipen mediatikoa handiagoa dela ikusten duzunean. Eta hortxe dago arazoa: hedabideen planifikazioan. Izan ere, hau gizonezkoen txapelketak balira, ez zen horrelakorik gertatuko eta kateen atean bakoitzaren jarraipena banatuko lukete.
Baina tira, aipatu beharra dut pozik nagoela behintzat bi lehiaketek jarraipen mediatikoa izan dutela eta emakumezkoak izan direla bai kantxan/zelaian zein platoetan protagonistak jokalari eta komentarista bezala.
PD 2: Jokalarien Instagram-ak utzi dizkizuet, nahi izanez gero nolakoak diren ezagutzeko aukera interesgarria ematen baitu sare sozial honek.
Bukatu berri den denboraldia biziki garrantzitsua izan da kirolarentzat. Emakume kirolariak gero eta ikusgarritasun handiagoa lortzen ari dira, kemenarekin eta ilusioarekin beren jarduna lehenengo lerroetara eramanez.
Aurtengoan lortutako lorpenen zerrenda luzea da eta horietako asko blog honetan bildu ditugu: zelai eta kantxa garrantzitsuak goraino betetzea, Realaren Kopa, Super Amara Bera Berak irabazitako kopa, saskibaloiko euskal taldeen emaitza ezin hobeak bai lehengo maila zein bigarren mailan…
Izugarria iruditu zait Real – Athletic derbia zuzenean bizitzea. Ezin dut azaldu, athletikzalea izanda, zelako zirrararekin bizi izan nuen Osasunaren azken partida, ohorezko mailara igotzeko txartela galdu zuen horretan. Ezin dut azaldu talde gorritxoaren zelaiko harmailetan ikusi eta sumatu nuena!
Aurtengo denboraldi garrantzitsu honen ostean borrokatzen eta lanean jarraitu beharko dute kirolariek, taldeek, klubek.. eta baita zaletuok ere. Orain artean egindakoari eutsi eta berdin jarraitu, lanean, elkartasuna oinarri berdintasunaren alde borrokatuz.
Hala ere, dena ez da hain polita. Hasieran erran dugun bezala, emakume kirolariak gero eta ikusgarritasun handiagoa lortzen ari dira beren urteetako lana eta borrokari esker. Baina, dagoeneko, badago emakumezkoen futbolak sortutako interesaz ohartu eta horri errentagarritasuna atera nahi dionik.
Ainhoa U. Larrabasterrek GARA egunkarian primeran azaldu zuen moduan, Espainiako Futbol Federazioak txapelketa berri bat sortzea proposatu zuen eta Federazio horretako Asanblada Orokorrak berretsi liga berria hasteko lau hilabete falta zirenean. Athletic eta F.C. Barcelona izan ezik gainerak klubek osatzen duten Emakumezko Futbolaren Kluben Elkartea kontra agertu da hasieratik. Erabakia hartzeko orduan taldeak kontuan hartu ez izana edota Federazioak datorren hiru denboraldietarako retransmisio baimenak salgai jarri izanak, besteak beste, hautsak harrotu ditu. Zein txapelketa izango da orain nagusia: Federazioak proposatutako hau edo Iberdrola Liga? Zeinetan lehiatuko dira euskal taldeak?
Hori gutxi ez balitz, futbolariei bete betean eragiten dien beste gai bat dago mahai gainean: hitzarmen kolektiboa. Asko dira oraindik goi mailetan lehiatu eta kontraturik ez duten jokalariak.
Maiatzaren 4an Lehenego Mailako taldeetako jokalariek komunikatu bat plazaratu zuten hitzarmen kolektiboare negoziazioaren egoera salatzeko eta egoera berdin jarraituz gero denboraldi berriari begira neurriak hartuko direla publiko egiteko.
Maiatzaren 22an hitzarmen kolektiboaren negoaziazio mahaiaren bilera burutu zen eta horren ostean, Espainiako Futbolarien Elkarteak (AFE gazteleraz) negoziazioa blokeatuta daudela adierazi zuen. Jokalarien elkarteak blokeo egoerarekin apurtzeko proposamenak egin baditu ere, ez du egoera hobetzerik lortu. Honen aurrean, futbolariak euren erabakian tinko jarraituko dutela jakinarazi dute, beren eskubide eta interesen alde egiteko neurriak hartuko dituztela.
IZUGARRIA izan da aurtengo denboraldia bai, baina, ikusten duzuenez, izugarri dago oraindik egiteke. Futbolariak ez dira hitzarmen kolektiboaren alde lanean eta borrokan ari diren kirolari bakarrak: saskibaloi, eskubaloi eta beste hainbeste kiroletako jokalariak ere horretan dabiltza.
Aurreko batean idazten nuenez: hau ez dago gelditzerik! Ez zelaian, ezta zelaitik kanpo ere!
Txikia naizenetik hainbat kirol egin ditut. Egia erran, nire altuerarekin (beti izan naiz nire inguruko altuena) pixka bat baldarra nintzen eta kirolak asko lagundu nau horretan. Gimnasia erritmikoa, patinajea, igeriketa, judo, atletismo eta saskibaloia izan dira nire bizitzan zehar, momentuz, egin ditudan kirolak.
Saskibaloian 8 urte nituela hasi nintzen jolasten eta bost urtez Barañaingo Lagunak klubean egon ostean, egun jokatzen jarraitzen dudan taldera aldatu nintzen (lehen Ursulinas, orain Liceo Monjardin izena du). 11 urte nituela, Nafarroako selekziotik deitu ninduten eta bertan egon nintzen 16 urteak arte. Hortik aurrera, nire taldearekin batera, maila nazionalean zegoen taldean jokatzen hasi nintzen. Horrela, saskibaloiak, ikasketekin batera, nire bizitzako erdigunea hartu zuen: astean taldeko hiru entrenamendu, partidua nire taldearekin, partidua zaharragokoekin eta entrenamendua selekzioarekin. Eta ni pozik!
Kirola egiten gozatzeaz gain, kirola ikusten asko gozatzen dut txikitatik. Zenbat ordu pasatu ditut telebistaren aurrean gimnasia artistikoarekin txunditzen, TAU Baskoniaren edota Athletic-en partiduak ikusten. Telebistan ez ezik, zuzenean futbol partiduez gozatzen nuen; izan ere, Lagunak-en (Barañaingo kluba) emakumezkoen futbol taldea garaiko Superligan (egungo IberdrolaLiga) lehiatzen zen eta nire lehengusina batek talde horretan jokatzen zuen.
Azken hilabeteetan emakumezkoen kirolak izan duen zaletuen bultzada izugarria izan da: San Mames, Anoeta, Sadar, Wanda Metropolitano, Wizink Center.. Nork erraten zuen emakumezkoen kirolak ez zuela jarraipenik?
— Movistar Estudiantes (@ClubEstudiantes) March 11, 2019
Hau guztia ikusteak izugarrizko ilusioa eta gogoa sorrarazten dit. Izan ere, emakumeok gero eta esparru gehiagotan, urte luzez egindako lan eskergaren ondorioz, lehenengo lerroak hartzen ari gara eta hori izugarri ona da neska txiki eta gazteendako. Nork errango dio eskolako patioan baloiarekin jolasean aritzen den neskari ezin duela futboleko edo saskibaloiko jokalari izan, asteburuan erreferentetzat dituen emakume kirolari horiek ikustera joaten denean edota telebistan kirolari hauen inguruko albisteak gero eta maiztasun handiagoaz ikusten dituenean? Erreferenteak behar genituen eta beharko ditugu: beharrezkoak dira etorkizuneko neskek askatasun osoz hazi daitezen. Horregatik da hain garrantzitsua, bai kirolean, zein bizitzako beste esparruetan emakumeek egiten duten lana ikusaraztea. Horretarako oso garrantzitsua da, bakoitzak bere txokotik, ahalik eta aukera gehien ematea emakumeok lehenengo lerroak gure egin ditzagun. Orain artean bezala, lanean jarraitu behar dugu, egiten den lana ikusarazi eta geldiezina den mugimendu honekin aurrera egin.
Duela 15 urte kirolean nire erreferenteak zein ziren galdetu izango balidate, ziurrenik, ez nuke emakumezko izenik aipatuko. Anoetako derbia zela eta partida gora eta behera ibili nintzaien ingurukoei: “Bua derbia, ze gogoak!”, eta antzerakoak erraten ibili nintzen aste osoa. Behin Anoetan eserita, konturatu nintzen hori ez zela ikusten nuen lehengo derbia. Klak egin zidan buruak momentuan.
Hasieran aipatu dudan moduan, nire lehengusina Lagunak taldeko jokalaria izan da urte luzez eta askotan bera ikustera joaten nintzen. Zenbat derbi ez ote nituen nik ikusi? Eta, garrantzitsuagoa dena: nola ez naiz lehenago konturatu nuen eta izaten jarraitzen dudan zorte handiaz? Honetaz kontziente ez nintzen arren, nire lehengusina erreferente izan da eta izaten jarraitzen du niretzat, bai kirolari bezala eta bai pertsona bezala. Bere ibilbidearekin, nire inguruko “normalitatearen” barruan desberdin izaten, naizena onartzen, gustuko dudanaz gozatzen eta horren alde borrokatzen erakutsi dit. Horregatik, nire txoko txiki honetatik eskerrak eman nahi dizkiot; eskerrak eman nahi dizkizut!
Kontra-Kantxa bloga kirolaren inguruan jarduten duten emakumeei eta hauek egiten duten lan handiari ikusgarritasuna emateko helburuarekin sortu zen. Biziki garrantzitsua da neska txiki eta gazteek askotariko emakume erreferenteak izatea euren etorkizuna ahalik eta muga gutxienekin, askatasunean garatu dezaten. Duela aste bete Bigarren Hezkuntzako Institutu batean hasi nintzen praktiketan eta asko poztu ninduen 3. DBHko neskei ingeniaritza, informatika edota kirolarekin zerikusia zuten ikasketak egin nahi zituztela entzuteak.
Emakumeak egon bagaude, egiten dugun lana ikusaraztea da falta dena. Lokarriak estutu eta lanean jarraitzea baino ez zaigu geratzen. Baina lasai, bide onean goaz eta garrantzitsuena dena, ez gaude bakarrik!
Ikaragarria, izugarria, demasa! Atzo Anoetan bizitakoa eta sentitutakoa azaltzeko hitzik gabe jarraitzen dut.
Euskal derbia jokatu zen atzo, 2019ko otsailaren 10ean, Anoetan. Realaren eta Athleticen norgehiagokak, 21.234 pertsona bildu zituen Donostiako taldearen zelaian. Haurrak, gazteak eta ez hain gazteak, denok izan genuen gure eserlekua.
Euriak eta haizeak ez zuten zita berezi hau galdu, hala ere, ez zuten norgehiagoka zapuztu. Realaren ereserkiarekin batera, txalo zaparraden artean jaso genituen bi taldeetako jokalariak. Airean sumatzen zen atzokoa gogoan izateko egun horietako bat izango zela.
Neurketa hasi eta 3. minutuan korner sake bat errematatuta, Lucia Garciak lehenengo gola sartu zuen Athletiken alde. Lehenengo zatian txuri-gorriak izan zuten baloiaren gaineko jabetza handiena. Hainbat gol aukera izan ondoren, Erika Vazquez iruindarrak gola sartu zuen. Markagailuan 0-2ko emaitzarekin atsedenaldira joateko unea heldu zen.
Aldageletatik bueltan, bigarren zatian, Reala baloiaren jabe zela, Ainhoa Tirapu Athletikeko atezainak gogor lan egin behar izan zuen. Hala ere, barañaindarrak ezin izan zituen Nerea Eizagirreren eta Carla Bautistaren jaurtiketak gelditu.
Azkenean neurketa bina geratu bazen ere (Real 2-2 Athletic), euskal futbolarentzat eta emakumezkoen kirolarentzat beste garaipena izan zen. 21.234 zaletu izan ginen Anoetako harmailetan gure taldeak animatzen.
Anoetan egon naizen lehenengo aldia bazen ere, ez zen nire lehengo derbia izan. Gizonezkoen futbolean Osasuna eta Athletikeko norgehiagokak ikustetik haratago, bere garaian Superliga izena zuen eta egun Liga femenina Iberdrola izeneko txapelketako derbi anitz ikusteko aukera izan ditut nire herrian, Barañainen.
Izan ere, atzo Anoetako zelaia zapaldu zuten askok Lagunaken (Barañaingo kirol taldea) zelaian jokatu dute, bai elastiko horia defendatuz, zein aurkari bezala. Esaterako Athletikeko kapitaina den Ainhoa Tirapu (bide batez, barañaindarra dela bazenekiten?) edota Erika Vazquez bera ere. Lagunaken hasi ziren jokalari askok Athletiken, Barçan, Rayo Vallecanon edota Realan jokatu izan dute.
Barañaingo zelai txikiaren inguruan biltzen ginenak (nahiko gutxi) futbol mundukoak ziren edota jokalarien senideak. Lagunak goi mailan egon zen urteetatik bostetan nire lehengusinak elastiko horia jantzi zuen, beraz, pentsa zenbatetan izan dut derbiak izateko aukera. Orain, denborarekin ikusita, zenbateko zortea izan dudan konturatzen naiz: bai horrelako norgehiagokak ikusteko aukera izateagatik, baina batez ere, inkontzienteki konturatu arren, familian horrelako erreferente bat izanagatik.
Laburbilduz, atzo nire lehengo derbia izan ez bazen ere, nire lehengo aldia zen Anoetan eta izugarrizko giroa izateaz gain, izugarrizko GOLAZOAK ikusteko aukera izan genituen.
Argi dago emakumezkook zer esan handia dugula bizitzako esparru guztietan eta guzitetan gure lekua aldarrikatzen jarraituko dugu.
