Munduan 7000 hizkuntza baino gehiago aurki ditzakegu. Txinan 200tik gora, Brasilen 180 inguru, Mexikon 60 bat… Linguista profesionalenek ere ez dakite zehatz mehatz zenbat diren gizartean garatutako mintzairak. Askok antzekotasunak dituzten arren, hizkuntza batzuk besteengandik zeharo desberdinak dira, baina helburu orokor eta berbera dute azken finean: komunikatzea.
Izakiok naturalki ditugun sentimendu, behar edota desio esperoenak ikusarazteko erreminta sozial garrantzitsuena bilakatu da lengoaia. Keinu eta soinuak gure animali senari lotuta dauden bezala, hizkuntzaren garapena eboluzioari lotu dakioken ikasketa funtsezkoa dela esan genezake. Bizirautea eta ugalketa izakion natura izaerari atxikitzen dizkiogun bezala, komunikazioa ere gehitu beharra dago zerrenda horretara.
Hizkuntzaren mundu honetan, non hitzek eta perpausek etorkizuna bideratzeko gaitasuna duten, emozioen erabilera ezinbestekoa da. Zertarako sortu genuen ahozko eta keinuzko komunikazioa bestela? Emozioa adierazteko, emozioa eragiteko. Harluxet entziklopediak honela definitzen digu emozioa: “Une batez eta bat-batean, gizabanakoaren egitura psikofisikoaren oreka aldatzen duen egoera afektiboa.” Oreka aldatzen dugunean, hau da, mendi buelta batean arantza bat oinean sartzen dugunean. Hori da, ziztadaren momentu hori, “hag!”, “kaka”, “ostia” edo “mierda” bezalako hitz bat askatzen dugun une hori.
Bat-bateko emozioak dira birao askatze horiek. Zergatik baina? Zergatik jotzen dugu biraoengana madarikazio une horietan? Biraoak gure barruak husteko eta iraintzeko erabiltzen ditugu. Ohituraz ere bai, euskal kultura-nortasunean batez ere. Minaren aurkako erreakzio gisa erabiltzen dira, emozio adierazpen gorenetan. Min fisikoa izan daiteke, bihotzmina ere bai. Askatu behar dugun momentu hori, zerbait ozen esan, garrasi egin… Hitz gordinena.
Itsusiak dira. Hori txiki-txikitatik dakigu. “Biraorik ez esan redio” zioen ikastolako irakasle majoak. “Palabrotak ez, Mikel” esaten zigun amak etxean. Eta noizean behin, zigortuta aterako ginela jakinda ere, ahotik nahi gabe ateratzen zitzaizkigun. “Kaka!”. Eta zaplazteko on bat. Zartada pasajero bat. Eta zer egingo diogu ba? Une estuetan palabrotak hatz tartetik eskapatzen ziren. Lagun batek makil batekin begian jo edo amorruz negar egin eta “joderka” hastean ginenean.
Debekatutako hitzak zirela esan ziguten, eta urteen poderioz, konturatu gara haien erabilerak garrantzi handia duela, aditzera emateko fundamentalak direla. Gure emozioak bat-batean aireratzen dira, oso modu efizientean komunikatzen dute. Haurrak haien erabileragatik zigortzen ditugu, eta zer nolako hitz indartsuak diren konturatzen dira.
Madarikazioak. Edozein hizkuntzan aurki daitezkeen berba debekatu eta gaiztoak. Mina lausotzeko (eta sortzeko) balio dute eta gainera, behatza mahairen kontra kolpatzen dugunean milisegundu gutxiko efektu plazebo txiki bat eragiteko gai dira, huste momentu hori.
“Kaka zaharra!” esan eta gero gogoratuko naiz hizkuntzaren onuraren garrantziaz. Madarikatu izanak kolpea arindu dit behintzat.
@estomba_m
Eguneko tema –> Best kept secrets – Spidergawd