Egilearen artxiboa: Maitane Legarreta

Honi buruz: Maitane Legarreta

Beasainen sortua, 1986an. Kazetaritzan lizentziatua, AEKn irakasle. Irakurtzea dut afizio, eta idaztea nagikeriari aurre egiteko noizbehinkako indizio. Letrak edozein modutara maite ditut: soil-soil ala irudiekin, doinuekin eta abarrekin jantziak. Baina, batez ere, pentsamenduz, zorroztasunez, emozioz eta astinaldiz eraikiak.

Txarrenari onena

Utzi erantzuna

<<Txarrenari onena atera diozu>>, idatzi zuen Jon Maiak Aurrera Altsasu! kantuan. Horretan saiatu naiz ni ere azken egunotan, Berri Txarrak taldearen eten mugagabearen atarian. Badakigu ostiral eta larunbateko Iruñeko bi zuzeneko emanaldiak azkenak izan daitezkeela, eta zaleok dolu prozesuan murgilduta gaude geldialdiarena jakinarazi zutenetik. Iruñeko kontzertuetarako sarrerarik gabe geratu garenok, gainera, aho zapore mikatzagoa dugu.

Zaila da geure bizitzako parte izan den taldeari agur esatea baina beraiek egin dutena egitea dagokigu orain: txarrenari onena atera. Izan ere, hasierako laukoteak izen hori aukeratu bazuen ere, euskal musikan eta kulturgintzan izan dugun albisterik onenetakoen artean izan da 25 urtez. Zintzoa izatekotan, beste izen ugari ere aipatu beharko genituzke, noski, beraiekin batera, baina 80ko hamarkadaren erdialdetik aurrera jaio ginenok, batzuk bederen, pubertaro, nerabezaro eta gaztaroan euren eskutik helduta egin dugu bidea. Euren kontzertuetako oroitzapenez gain, euren abestiekin loturiko bizipenak ditugu, abesti jakin horiek entzun orduko berritzen zaizkigunak.

Musika buruaskia da guztiz baina, niretzat behintzat, ez da ahalmen handiko doinuak letra esanguratsuekin uztartzearen pareko sinbiosirik, eta horretan trebezia handia erakutsi du Gorka Urbizuk, azken diskoetan batez ere. Letrak idazteko euskara hautatu izana edo euskarak eurak aukeratu eta bestelako biderik hartu ez izana, naturalena den arren, eskertzekoa ere bada, sarri bestelako hautuak egitea samurragoa izan daitekeela jakinda. Sed Lex abestian dioten bezala, hizkuntza garrantzitsua baita, batez ere esateko zerbait dagoenean.

Euren musikarentzat zorionez, baina gizartearentzat tamalez, testu gehienek ez dute gaurkotasunik galdu. Kritika soziala egin dute behin eta berriz, eta hainbat kontu mahai gainean jarri: zapalkuntzak, injustiziak, homofobia, arrazakeria, komunikabideen manipulazioa, matxismoa, kapitalismoa eta abar. Bizitzaren eta gizartearen korapilo asko askatzen edo ikusarazten saiatu dira euren abestietan. Geure amorrua, inpotentzia, frustrazioa edota haserrea oihuka abestuz, saltoka, askatzeko bidea eman digute; hausnartzeko ateak zabaldu dizkigute; emozioekin konektatzen lagundu digute; komunitate baten kide garela sentiarazi…

Jarraitu irakurtzen →

Tipulak itzulipurdika

Utzi erantzuna

Idoia Torregarairen txio honetatik abiatu zen dena. Irribarrea sortu zitzaidan gertatutakoa irakurri bezain laster eta oroitzapenak berritu zizkidan.

Idatzi nuen narrazio laburra nonbait irakur ote zitekeen galdetu zidan Idoiak eta sarean irakurgai ez zegoenez, testua topatu eta lotsa handiegirik ematen ez bazidan, blogean zintzilikatuko nuela erantzun nion. Disko gogor eramangarrian begira aritu nintzen baina ez nuen aurkitu. Duela egun batzuk e-maila txukuntzen hasi eta bertan topo egin nuen dokumentuarekin. 2015ean idatzitako testu bat da, ziur asko orain beste modu batera idatziko nukeena. Berridazteko tentazioa ere izan dut baina bere horretan uztea erabaki dut azkenean, falta zen l-ren bat edo beste eransteaz aparte. Ea zer iruditzen zaizuen!

Ikasturte amaieraren gazi-gozoa

Utzi erantzuna

Euskaltegian ikasturtea amaitu berri dugu eta udazken edo neguan euskara eskolekin hasi ziren ikasleak agurtu ditugu. Batzuk datorren ikasturtean itzuliko dira eta besteak, berriz, aurrerago edo inoiz ez.

Gazi-gozoa izaten da ikasturte amaiera; alde batetik, opor usainaren gertutasunak bizipoza ematen dit baina, beste aldetik, tristura ere sortzen zait barren-barrenean. Izan ere, astero bospasei ordu edo gehiago igaro ditut ikasleekin, horrek dakarrena kontuan hartuta: ikasketa prozesua elkarrekin bizi izan dugu, bidea erakusten saiatu naiz ahal dudan hobekien, hainbat gauza irakatsi dizkidate, esperientziak eta iritziak partekatu ditugu, barre-saio ederrak egin ditugu elkarrekin …Esan beharrik ez da, neure bizitzako jende askorekin baino denbora gehiago pasatu dut eurekin azken bederatzi hilabeteetan.

Eta bat-batean eten egiten da errutina hori. Uste baino lehenago heltzen da, gainera. Kosta egin ohi zait garaia iritsi dela sinestea, amaiera ate-joka dela barneratzea. Baina hala da, eta azken eskola eguna bereziago egiten saiatzen gara: bazkalondoreneko kafetxoa hartu, pastatxoekin, taberna bateko terrazan; pintxo-potean jan-edanean eta berriketan aritu; herriko kafetegirik ospetsuenean gosaldu edo hamaiketako ederra egin auzorik kutunenean.

Jarraitu irakurtzen →

Altxorraren bila

Utzi erantzuna

Umetan oso gustuko nuen Altxorraren bila jolasa. Gozatu egiten nuen bai besteentzako pistak prestatzen eta baita ezkutatutakoaren bila ere emandako arrastoak jarraituz. Urteak dira jolas horretan aritu ez naizela eta horretarako aukera sortu zait berriz, beste modu batera bada ere.

Azken bi urteetan Euskal liburuak kalera ekimena izan da Beasainen eta aurtengoan ere jarraipena izango du. Oraingoan, ordea, irakurketa, musika eta dantzaz jantzitako kalez kaleko kalejira eta Dolarea parkean amaierako ekitaldia egin ordez, beste proposamen bat egin du Beasaingo Irakurle taldeak eta Herri Ekimenak: etxeko apalategietan ditugun euskarazko liburuak askatuko ditugu beste irakurle bat topa dezaten.

Helburua irakurzaletasuna bultzatzea, euskal literatura balioan jartzea eta etxean ditugun liburuei irakurle berriak oparitzea da. Horretaz gain, herriko txokoak ezagutzeko ere balio dezake. Liburuak apirilaren 7an askatuko ditugu baina aurrez izena eman behar da. Hartara, apirilaren lehen astean liburuen zerrenda eta kokapena zabalduko dugu herritarrek liburuak begiz jo eta zer hartu erabaki dezaten.

Jarraitu irakurtzen →

Gogoan zaitugu, Olarius!

Utzi erantzuna

Duela urtebete jaso nuen deia, martxoaren 8ko manifestaziotik bueltan. Zure bihotza betiko gelditu zela esan zidaten eta, une hartan, nireak ere taupada bat huts egin zuela esango nuke. Ezustean harrapatu ninduen albisteak baina, soseguz pentsatzen jarrita, ez zen hain ulertezina. Bihotza lehertu egin zitzaizun hazi beharraren hazi beharraz. Zure gorputza bihotzaren tamainari, zeure ontasun neurtezinari, egokitzen aritu zen urte askoz, hazi eta hazi, harik eta gorputzean kabitu ezinik geratu zen arte.

Berria zabaldu eta berehala agertu ziren zuganako maitasun mezuak sare sozialetan, atsekabea elkarbanatzeko hitz bakaneko lagunarteko elkarrizketak… Banekien jendeak estimatzen zintuela baina orduan ohartu nintzen zenbatengan utzi zenuen aztarna eta zein sakona zen arrasto hura. Honen guztiaren isla da zure hiletara gerturatutako jende andana, zuri eskainitako kontzertuak, eta baita zure omenez Jazpana jaialdian egindako babarrun-jana edota asteburu honetan antolatutako ekitaldi guztiak ere.

Argi geratu da ezagutzen zintugunok ez zaitugula ahaztu eta zure falta sumatzen dugula. Zerbaiten seinale da hori, noski. Ez da erraza hainbeste jenderengana iristea; pertsona bereziek bakarrik lortzen dute hori eta halakoxea zinen zu. Kezka sortzen dit, ordea, bizi zinela sentipen hauek adierazteko gai ez ginela izan pentsatzeak. Badut sumatuko zenuen esperantza, begiradetan, keinuetan edota jokaeretan.

Jarraitu irakurtzen →

Selfie gosez

Utzi erantzuna

Inauteriak ate-joka ditugula eta, selfie lehiaketa antolatu dugu Goiztiri AEK euskaltegian. Ikasleen talde bakoitzak mozorroa pentsatu, beharrezko gauzak bildu, prestatu eta modako autorretratua egin du. Datorren astean geure blogean zintzilikatuko ditugu argazki guztiak eta 1etik 5erako puntuazioa emango diogu irudi bakoitzari. Puntu gehien lortzen duen taldeak, azalean euren irudia duen poltsikoko egutegiak eskuratuko ditu, ikasle bakoitzarentzat bana.

Inauterien inguruko lanketa egiteaz aparte, lehiaketak tarte ederra igarotzeko aukera eman digu eta gogotik egin dugu barre. Horretaz gain, zenbait ikaslek hausnarketari ere ireki dizkiote ateak. Gaztetxoei leporatu ohi diegu sarri mugikorrekiko duten menpekotasunaren ardura osoa eta gogaikarria iruditzen zaigu eguneroko unerik soil edota intimoenak erakusteko duten joera, helduek zerikusirik izango ez balute bezala. Ikasle dudan neraberen batek, ordea, beste batzuen gisan, Instagramen funtzioa zalantzan jarri du eta baita une oro geure buruari argazkiak ateratzeko eta elkarbanatzeko sentitzen dugun premia zentzugabetzat jo ere. Nartzisismo kontua ote?

This image has an empty alt attribute; its file name is selfie.jpg
Jarraitu irakurtzen →

Jake Gyllenhaal eta literatura

Utzi erantzuna

Argitalpen honetan  Jake Gyllenhaal aktorea izango dugu protagonista. Zergatik? Nire aktore kutun bihurtu delako azken urteetan eta gaur bere 38. urtebetetzea delako, hain zuzen ere. Gaztetxoa zenetik proiektu interesgarrietan parte hartu du eta, film guztiak gogoangarriak izan ez badira ere, oso antzezpen onez gozatzeko aukera izan dugu berarekin.

Bere aktore lan onenetakoen artean aipatuko nituzke Nightcrawler, Nocturnal Animals, Demolition, Stronger edota Prisoners filmeetan eginikoak. Ikusgarria da lan horietarako izan duen konpromisoa, egindako prestaketa lana eta izandako diziplina, zinez miresten diodana.

Jarraitu irakurtzen →

Irakurketa tertulia erraldoia

Utzi erantzuna

Irakurketarekin lotutako herri ekimena martxan da Beasainen. Ahalik eta herritar gehien irakurketan murgiltzea izango da helburua eta, ondoren, tertulia egitea Euskaraldiaren barruan. Bi liburu daude aukeran, bakoitzaren gustu, adin, irakurketa ohitura edota hizkuntza mailaren arabera hautatu ahal izateko: bata, Uxue Alberdiren Jenis Joplin eta, bestea, Juan Kruz Igerabidek itzulitako Kafka eta panpina bidaiaria, Jordi Serra i Fabrak idatzia.

Irailean herriko hainbat eragile, elkarte, sortzaile, politikari eta bestelako norbanakorekin egin zen bilera ekimena aurkezteko. Batzarrean izandako partaide bakoitzak ingurua astintzeko konpromisoa hartu zuen eta ekimenean parte hartzeko izena eman duten herritarren kopurua gorakada doa etengabe. Badirudi hasiera batean erronka modura ezarritako 111 lagunen langa gaindituko dela.

Jarraitu irakurtzen →

Misterioa argitzen

Utzi erantzuna

Unibertsitatean irakasle izandako Txema Larrea zendu zen uztailean, eta memoriaren zirrikituren batean gordetako oroitzapen lausoak berreskuratu nituen ezustean. Kazetaritzako ikasketen lehenengo urtean izan genuen irakasle, nahiz eta gutako askok ez genion gauza handirik irakasten utzi.

Oroitzapenek engainatzen ez banaute, aulkian eseri eta ahotsa askorik altxatu gabe aritzen zen mahai gaineko apunteak irakurtzen. Begiratu ere ez gintuen ia egiten, herabe antzean edo. Bigarren lauhilekoko klase haiek aurrera egin ahala, gero eta ikasle gutxiago biltzen ziren ikasgelan. Bere klaseetara huts egiteagatik errudun sentitu arren, arreta mantentzea kosta egiten zitzaigun, 18-19 urteko gazte haiek interesatuago baikeunden gelatik kanpora gertatzen ari zirenekin edo gerta zitezkeenekin, pareta haien barruan irakasleak kontatzen zituenekin baino. Udaberriko lehen eguzki izpiek unibertsitate-campus ondoko belardira erakartzen gintuzten, lagun-min bihurtzen ari ziren ikaskideekin berriketan lasai egotera.  (Ama eta aita: inoiz hau irakurtzen baduzue, jakin ezazue ‘gu’ pertsonaren aditz forma erabili arren, nik ez nuela piper egiten, zintzo-demonio aritzen nintzen ikasgelan apunteak hartzen).

Jarraitu irakurtzen →

Barruko apalategiak

Utzi erantzuna

Apalategietan gero eta liburu gehiago ditut eta espaziorik gabe ari naiz geratzen. Irakurritako liburuak dira gehienak eta zain daudenak beste batzuk. Ezinbestean, etxeko apalategietako liburuek nire bizitzan izan duten garrantziaz jabetu naiz.

Umea edota nerabea nintzenean, banuen liburutegiko txartela baina ez dut gogoan askorik erabiltzen nuenik. Horren ordez, etxeko apaletan topatutakoak irakurtzen nituen: anaiari eskolan agindutakoak, niretzat erositakoak, han edo hemen oparitutakoak…Gustukoenak behin baino gehiagotan irakurtzen nituen, denboralditxo bat igarotakoan. Aspergarria litzateke askorentzat; nik, irakurraldi bakoitza gozatzen nuen, ordea. Gogoan nuen istorioaren nondik norakoa, noski, baina beti topatzen nituen ahaztuak ziren xehetasunak edo aurrez erreparatu edo ulertu gabekoak. Kontuan hartu behar da, gainera, testua bera izan arren, norbera aldatu egiten dela eta, beraz, beste begi batzuekin irakurtzen dela. Zer esanik ez umezaro eta nerabezaro hasieran, denbora tarte laburretan garapen nabarmenak izaten diren garai horietan.

Hazten ari gareneko aldian irakurritakoak bereziki eragiten digu. Nekezagoa izaten da helduak garenean arrastoa edo zirrara sortzen dizuten irakurketak aurkitzea; akaso esperientzia gehiago duzulako izango da edo geruza gehiago, inozentzia gutxiago, harritzeko gaitasun txikiagoa eta abar.

Buruari eragiten aritu naiz haurtzaro eta nerabezaro hasieran munduari usain hartzen lagundu zidaten zenbait lan aipatzeko, eta hauek dira memoriatik berreskuratu ditudanak:

  • Komikiak: Tintinen abenturak irakurtzea nuen gustukoen. Beharbada honek piztuko zidan, ohartu gabe, kazetaritza ikasteko gogoa, nork daki. Asterix eta Obelixen kontu eta komerien berri ere irakurtzen nuen tarteka eta baita Zipi eta Zape ere.
  • Bostak: Enid Blyton ingeles idazleak sortutako bilduma da eta euskaraz irakurtzeko aukera izan genuen haurrak ginela. Hiru anai-arreba eta euren lehengusina dira protagonistak. Generoaz, klase sozialaz eta genero-rolez hausnartzeko aukera ematen dute istorioek, irakurri genuenean kontzeptu horien arrastorik ez izan arren.

Jarraitu irakurtzen →